20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ- ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ- ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ;


20η Νοεμβρίου-Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού- Ποιά είναι αυτά τα δικαιώματα;
  
Η Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 20 Νοεμβρίου, με αφορμή την επέτειο υιοθέτησης από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, το 1989, της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού είναι μία διεθνής συνθήκη που αναγνωρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και καθιερώνει ένα παγκόσμιο δεσμευτικό κώδικα για τα δικαιώματα που πρέπει όλα τα παιδιά να απολαμβάνουν. Την έχουν επικυρώσει όλα τα κράτη του κόσμου, εκτός των ΗΠΑ και της Σομαλίας (η Ελλάδα την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 με τον νόμο 2101), και τα 54 άρθρα της καλύπτουν όλα τα δικαιώματα των παιδιών που χωρίζονται σε 4 βασικούς τομείς: Δικαιώματα Επιβίωσης, Ανάπτυξης, Προστασίας και Δικαιώματα Συμμετοχής.

Τα κράτη που είναι μέλη της Σύμβασης οφείλουν να διασφαλίζουν ότι όλα τα παιδιά αντιμετωπίζονται χωρίς καμία διάκριση, έχουν προστασία, πρόσβαση σε υπηρεσίες όπως εκπαίδευσης και υγείας, έχουν ευκαιρίες ανάπτυξης της προσωπικότητας, ικανοτήτων και ταλέντων τους, μεγαλώνουν σε ευτυχισμένο περιβάλλον με αγάπη και κατανόηση, πληροφορούνται και συμμετέχουν σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα τους μέσα από προσιτές για αυτά διαδικασίες.

Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά την υιοθέτηση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ και παρά τις διεθνείς καμπάνιες ευαισθητοποίσησης και τα κείμενα προστασίας των παιδιών, εκατομμύρια παιδιά εξακολουθούν να υποφέρουν από φτώχεια και πείνα, να στερούνται της στοιχειώδους σχολικής εκπαίδευσης, εκατοντάδες χιλιάδες υφίστανται τις τραγικές συνέπειες πολεμικών συρράξεων και οικονομικού χάους και πολλά ακόμη πεθαίνουν από τον ιό του AIDS και από άλλες ασθένειες. Ταυτόχρονα, περιστατικά σωματικής, σεξουαλικής και ψυχολογικής κακοποίησης, παιδικής εργασίας καθώς και εμπορίας παιδιών καταγράφονται καθημερινά. Τα στοιχεία και οι αριθμοί αποτελούν καταπέλτη στον εφησυχασμό της συνείδησης. 

Κοινωνικός αποκλεισμός, μαζικές μετακινήσεις προσφύγων και μεταναστών, διακρίσεις και προκαταλήψεις που παίρνουν τη μορφή πολιτισμικών διακρίσεων και στιγματίζουν τα παιδιά τόσο εντός όσο και εκτός σχολείου, αποτελούν φαινόμενα που συναντούμε καθημερινά. Στο επίκεντρο των διακρίσεων βρίσκεται κάθε διαφορετικό χαρακτηριστικό. Διακρίσεις χρώματος, γλώσσας, φυλής, φύλου, θρησκευτικής πεποίθησης, σεξουαλικού προσανατολισμού κάνουν την καθημερινή ζωή πολλών παιδιών αφόρητη.

Μπροστά σε όλες αυτές τις καταστάσεις πρέπει όλοι να κινητοποιηθούμε. Οι προκαταλήψεις και τα φαινόμενα λεκτικής και σωματικής βίας δεν αφορούν μόνο όσους εμπλέκονται, δηλαδή τους θύτες και τα θύματα αλλά και τον καθένα μας ξεχωριστά,  όλους μας ως σύνολο, αφορούν την κοινωνία μας.
Απέναντι σε σε όλες αυτές τις καταστάσεις η πιο δυνατή αντίδραση είναι η προστασία των δικαιωμάτων, η ελεύθερη έκφραση, η συνεργασία, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, η κατανόηση και η αλληλεγγύη. Καθοριστικής σημασίας είναι το να προσφέρουμε στα παιδιά μας ένα περιβάλλον το οποίο ενισχύει την ελευθερία γνώμης, την κριτική ματιά σε συνδυασμό με την αποδοχή των διαφορετικών απόψεων, μια υπεύθυνη στάση, μια στάση αλληλοϋποστήριξης. 

Αποτελεί ευθύνη όλων μας να προστατεύσουμε και να υποστηρίξουμε ιδιαίτερα τα παιδιά που ανήκουν σε ομάδες που συχνά βρίσκονται στο περιθώριο και αντιμετωπίζουν τον κοινωνικο αποκλεισμό, όπως τα παιδιά σε κατάσταση φτώχειας, τα παιδιά που εγκαταλείπουν το σχολείο, τα παιδιά σε ιδρύματα, σε φυλακές, τα παιδιά με αναπηρίες, τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες.

Ας γνωρίσουμε πιο συγκεκριμένα τα δικαιώματα των παιδιών, στα οποία συχνά αναφερόμαστε χωρίς όμως- πολλές φορές- να τα γνωρίζουμε ουσιαστικά.

Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα

● να ζουν σε έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις. Όλα τα παιδιά έχουν τα παρακάτω δικαιώματα, ανεξάρτητα από το ποια είναι, που ζουν, τι κάνουν οι γονείς τους, τι γλώσσα μιλάνε, ποια είναι η θρησκεία τους, ποιο είναι το φύλο τους, αν έχουν κάποια αναπηρία, αν είναι φτωχά ή πλούσια. 
● να έχουν γονείς που δρουν με βάση το συμφέρον των παιδιών τους. Όταν οι μεγάλοι παίρνουν αποφάσεις πρέπει να σκέφτονται τι συνέπειες θα έχουν αυτές οι αποφάσεις για τα παιδιά. Προτεραιότητα είναι το συμφέρον του παιδιού και όχι των γονέων.
● στη ζωη, στην επιβίωση και την ανάπτυξη.
● να ζουν με μια οικογένεια που νοιάζεται για εκείνα.
● να περνούν χρόνο με τους γονείς τους.
● στην ελευθερία γνώμης. Να πουν ελεύθερα τη γνώμη τους και οι μεγάλοι να την ακούν και να την λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν τους. 
● στην ελευθερία έκφρασης. Να ανακαλύπτουν πράγματα και να μοιράζονται τις σκέψεις τους με άλλους μιλώντας, ζωγραφίζοντας, γράφοντας ή με οποιονδήπτε άλλον τρόπο εκτός εάν αυτός βλάπτει ή προσβάλλει άλλους ανθρώπους.
● στην ελευθερία σκέψης- θρησκείας. Έχουν το δικαίωμα να επιλεξουν τη δική τους θρησκεία και τα πιστεύω. Οι γονείς θα πρέπει να βοηθήσουν να αποφασίσει το παιδί τι είναι σωστό και τι λάθος και ποιο είναι το καλύτερο για εκείνο, χωρίς όμως εξαναγκασμούς. 
● να επιλέγουν τους φίλους τους. 
● να ζήσουν σε μια κοινωνία που σέβεται την ιδιωτική τους ζωή και προστατεύει τα προσωπικά τους δεδομένα.
● να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στον κόσμο της γνώσης. Οι ενήλικες οφείλουν να διασφαλίσουν πως οι πληροφορίες που λαμβάνουν τα παιδιά δεν είναι βλαβερές και να τα βοηθήσουν να βρουν και να καταλάβουν τις πληροφορίες που χρειάζονται. 
● να προστατεύονται από κάθε μορφή βίας, προσβολής, παραμέλησης, εγκατάλειψης, σωματικής, ψυχολογικής, πνευματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης, όσο βρίσκονται στην ευθύνη των γονιών τους ή άλλων προσώπων στα οποία αυτοί τα έχουν εμπιστευθεί.
● στην καλύτερη φροντίδα για την υγεία τους, καθαρό νερό, θρεπτικό φαγητό, ένα καθαρό και ασφαλές περιβάλλον και τις πληροφορίες που θα τα βοηθήσουν να μείνουν υγιή. 
● σε εκπαίδευση καλής ποιότητας. Τα παιδιά πρέπει να ενθαρρύνονται να πάνε στο σχολείο μέχρι την υψηλότερη τάξη που μπορούν.
● σε μια εκπαίδευση που τα βοηθάει να χρησιμοποιούν και να αναπτύξουν τα ταλέντα και τις ικανότητές τους. Πρέπει επίσης να τα βοηθάει στο να μάθουν να ζουν με ειρήνη, να προστατεύουν το περιβάλλον και να σέβονται τους άλλους ανθρώπους. 
● στο παιχνίδι και την ξεκούραση. 
● να προστατεύονται από εργασία που είναι επιβλαβής για την υγεία και την εκπαίδευσή τους. Εαν εργαστούν πρέπει να είναι ασφαλή και να πληρώνονται ικανοποιητικά. 
● να προστατεύονται από επιβλαβή ναρκωτικά και το εμπόριο ναρκωτικών.
● στην ελευθερία. Κανείς δεν επιτρέπεται να τα τιμωρήσει με σκληρό ή επιβλαβή τρόπο ή να προβεί σε βασανιστήρια και στέρηση ελευθερίας.
● να ζήσουν σε έναν κόσμο που σέβεται και προστατεύει τα δικαιώματά τους.

Τι θα μας έλεγαν τα παιδιά αν μπορούσαμε να τα ακούσουμε:
 Αν ζω μέσα στην κατανόηση, μαθαίνω να έχω υπομονή.
 Αν ζω μέσα στη δικαιοσύνη, μαθαίνω να είμαι δίκαιος.
 Αν ζω μέσα στην ασφάλεια, μαθαίνω να πιστεύω.
 Αν ζω μέσα στην κριτική, μαθαίνω να κατακρίνω.
 Αν ζω σε εχθρικό περιβάλλον, μαθαίνω να καυγαδίζω.
 Αν ζω μέσα στην ντροπή, μαθαίνω να αισθάνομαι ένοχος.
 Αν με δέχονται όπως είμαι, μαθαίνω να βρίσκω την αγάπη μέσα στον κόσμο.

Και οι γονείς ας θυμούνται ότι τα παιδιά τους μια μέρα θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους και όχι τη συμβουλή τους. 


Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια

 Πληροφορίες: Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και UNICEF